Samsun’da 1 milyon 249 bin 679 dekar alanda yetiştiriciliği yapılan, ekonomik öneme haiz bir ürün olan fındığın, üretim sezonu boyunca budama, gübreleme, hastalık ve zararlılarla mücadele hasat, harman, depolama gibi teknik uygulamaların gereği gibi yapılmasının, verim ve kalite artışı sağlayacağını belirten Müdür İbrahim Sağlam, fındık hasadı esnasında üreticilerin dikkat etmesi gereken hususlar hakkında bilgi verdi.
“Genel temizlik yapılmalı”
Fındık hasadına başlanmadan önce bahçelerde genel temizlik yapılması gerektiğine söyleyen Sağlam, “Hasadı güçleştirebilecek yabancı otlar biçilerek temizlenmelidir. Bahçelerimizin önemli bir kısmı karışık çeşitlerle kurulu olduğundan farklı çeşitler aynı zamanda hasat olgunluğuna gelmemektedir. Bazı çeşitler erken, bazı çeşitler geç olgunlaşmaktadır. En uygun yöntem farklı çeşitlerin ayrı ayrı ve olgunlaştıklarında hasat edilmeleridir. Ancak pratikte karışık çeşitlerle kurulu bahçelerde hâkim olan çeşit olgunlaştığında hasat işlemi yapılmaktadır. Fındıkların hasat olgunluğuna geldiği bazı özelliklere bakılarak anlaşılmaktadır. Bu özellikler; zürufların iyice kızarması, fındık tanelerinin züruf içerisinde hareket etmesi, sert meyve kabuğunun 3/4 nispetinde kızarması, ve iç fındığın kendine has sertlik ve tadının olması, sağlam ve dolgun meyveleri taşıyan dalların sallandığı zaman mevcut meyvelerin/ünün daldan dökülmesi fındığın hasat olgunluğuna ulaştığını gösterir. Hasat olgunluğuna ulaşmadan toplanan fındıklarda sert meyve kabuğu donuk olur, iç kabuğu iyice doldurmaz, buruşuk iç oranı artar ve randıman düşer. Fındık çeşitleri kendine has sertlik, lezzet ve tada ulaşmadan hasat edilmesi durumunda meyve kalitesi düşer. Uzun süre muhafaza edilmeleri güçleşir ve kolay bozulurlar” diye konuştu.
“En iyi hasat dalların silkelenmesi ile yerden ve bekletilmeden toplanması”
Fındığın en iyi hasat edilme şeklinin dalların silkelenmesi ile yerden ve bekletilmeden toplanması olduğunu belirten Müdür Sağlam, “Böylece fındıklar tam hasat zamanında toplanır, randıman ve kalite iyi, ayrıca dal ve dalcıklar ile gelecek yılın tomurcukları da zarar görmemiş olur. Yerden toplamaya uygun olmayan bahçelerde daldan elle toplanacaksa; dalların birbirine sürtünmemesi, çotanakların dallara birleştiği yerden tek tek toplanması, gelecek yılın mahsulünü oluşturacak dal, dalcık ve tomurcukların zarar görmemesi için sıyırma şeklinde toplama yapılmaması, hasadı yapılan dalın dikkatlice yerine bırakılması gerekir. İlimizde son yıllarda Bakanlığımızca da desteklenen file ile hasat yöntemi yaygınlaşmaktadır. File yöntemi ile hasatta, işçilik maliyetleri düşmekte yerden toplamaya göre ürünün toprakla teması sınırlı olacağından kalite yönünden de avantaj sağlamaktadır. Fındık üreticilerimiz ilimiz için belirlenen hasat tarihlerini dikkate alarak hasada başlamalarının önemlidir. Üretim sezonunda zirai mücadele, hasat, harman ve depolama işlemlerini gereği gibi yaptıkları takdirde, kaliteli ve randımanı iyi ve aflatoksinsiz ürün elde edebilecekler” şeklinde konuştu.
“Jüt veya fileli çuvallar kullanılmalıdır”
Hasatta fındığın kızışmasına neden olan naylon çuval kullanılmaması, jüt veya fileli çuvallar kullanılması gerektiğine dikkat çeken Sağlam, “Çuvallara toplanan fındıklar harman yerine taşınırlar. Harman yerlerinin hafif bir meyil verilerek betondan yapılması uygundur. Harman yerine getirilen fındıklar yığın halinde bırakılmamalı, 10-15 cm kalınlığında bir tabaka halinde serilerek güneşli havalarda kurumaları sağlanmalıdır. Harmanlamada fındığın iyice kurumasına özen gösterilmeli, nem oranı kabuklu fındıkta yüzde 12’yi iç fındıkta yüzde 6’yı geçmemelidir. Kurumuş fındıkları çuvallama sabah erken veya akşam geç saatlerde yapılmalı, fındıklar sıcak halde iken çuvallama yapılmamalıdır. Kuruyan fındıklar jüt veya fileli çuvallarda zemini tahta olan depoda yüksek yığınlar oluşturmadan bırakılmalıdır. Depo olarak kullanılacak yerin serin, kuru ve havalanabilir nitelikte olması durumunda ürün 1 yıl kadar özelliği bozulmadan muhafaza edilebilir. Hasat olgunluğundan önce toplanmış iyi kurutulmamış ve fazla nemli fındıkların muhafazası oldukça güç olup, kızışma, acılaşma ve küflenme meydana gelir. Ayrıca insan ve hayvan sağlığı için zararlı olan aflatoksini oluşturan etmenlerin de fındıkta erken toplama, olumsuz koşullarda harmanlama ve uygun olmayan depolama şartlarından kaynaklanabileceği göz ardı edilmemelidir” ifadelerini kullandı.
“Kokarca zararı hasada kadar devam edecek”
Müdür Sağlam şunları söyledi: “Karadeniz Bölgesi’nde fındık hasadı, iklime bağlı olarak yıllara göre değişmekle birlikte genel olarak Ağustos ayının birinci yarısında başlamaktadır. Fındık yetiştirilen Bölge İllerinde olduğu gibi İlimizde de her yıl Fındık Hasat ve İhraç Tarihlerini Belirleme Komisyonunca yapılan inceleme neticesinde hasat ve ihraç tarihleri belirlenmektedir. Komisyonca alınan karara göre; 2024 yılı için Samsun ili Fındık hasat ve ihraç tarihleri sırasıyla; sahil kuşakta 15 – 22 ağustos, orta kuşakta 8 Ağustos ve yüksek kuşakta 22-29 Ağustos olarak belirlenmiştir. Ayrıca ilimiz fındık alanlarında görülen kahverengi kokarca zararı hasada kadar devam edeceğinden, ürünü korumaya yönelik yapılacak kimyasal mücadelede ruhsatlı BKÜ’ler kullanılmalı ve uygulama ile hasat arasındaki bekleme süresine mutlaka dikkat edilmelidir. Üreticilerimizin bahçelerde ilaç uygulamalarının tekniğine uygun şekilde, kaplama olarak ve atomizörle yapmaları mücadelede başarı oranını artıracaktır. Bu yılki fındık hasadının ilimiz ve ülkemiz için bol ve bereketli olmasını diliyorum” ifadelerini kullandı.